بررسی انواع انشاء در دفتر دوّم مثنوی

انشاء در لغت به معانی گوناکونی از جمله: زنده کردن، پرورش دادن بالیدن و در زبان عربی به معنای خلق و ایجاد کردن است . در این میان مولانا جلال الدّین محمّد بلخی، که آثارش در فصاحت و بلاغت مخصوصاً مثنوی او که به اوج خود در بلاغت رسیده است زبانزد خاص و عام می باشد و بکار گیری انواع انشاء در مثنوی زیبایی و گیرایی آن را دو چندان کرده است. در این پژوهش سعی بر آن شده است که به بررسی انواع انشاء و جنبه های هنری آنها پرداخته شود. به این منظور مثنوی مولانا مورد مطالعه قرار گرفته است و تمامی ابیات آن در دفتر دوّم مورد شرح و تحلیل قرار گرفته و انواع انشاء در هریک از این ابیات استخراج شده و با دقّت به بررسی اغراض ادبی و هنری هر یک پرداخته شده است، سپس آنها را دسته بندی نموده و به ذکر نمونه های انشاء پرداخته شده است.